Nền Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xhcn Là Gì
Khi bàn về kinh tế thị trường, có rất nhiều quan niệm khác nhau ở những cấp độ và cách tiếp cận; song chúng ta có thể hiểu, kinh tế thị trường là trình độ phát triển cao của kinh tế hàng hóa, trong đó các yếu tố “đầu vào” và “đầu ra” của sản xuất đều thông qua thị trường. Thuật ngữ kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được khẳng định tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng Cộng sản Việt Nam diễn ra vào năm 2001; đây là sự đột phá trong tư duy và thực tiễn lãnh đạo sự nghiệp đổi mới của Đảng ta, được đúc kết lại trên cơ sở đánh giá và rút ra các bài học lớn qua các kỳ Đại hội Đảng. Ngày nay, đặc trưng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta được khẳng định ngày càng sâu sắc ở những khía cạnh sau: Về mục tiêu xác định phát triển lực lượng sản xuất, xây dựng cơ sở vật chất của chủ nghĩa xã hội, thực hiện dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; có nhiều hình thức sở hữu về tư liệu sản xuất, bao gồm công hữu và tư hữu; về cơ cấu, nền kinh tế nước ta là nền kinh tế nhiều thành phần, trong đó kinh tế nhà ước giữ vai trò chủ đạo, các thành phần kinh tế khác là bộ phận hợp thành của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế; thực hiện phân phối theo kết quả lao động, hiệu quả kinh tế, mức đóng góp vốn và các nguồn lực khác vào sản xuất, dựa trên các nguyên tắc của cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước; vận hành kết hợp giữa cơ chế thị trường với vai trò quản lý, điều hành của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa… Ngày 02/8/2024, Bộ Thương mại Mỹ công bố về việc tiếp tục chưa công nhận quy chế kinh tế thị trường ở nước ta; trước thông tin trên, cùng ngày Bộ Công thương đã có thông cáo bày tỏ rất lấy làm tiếc khi Bộ Thương mại Mỹ ban hành kết luận như trên. Lợi dụng vấn đề này, các thế lực thù địch, phản động, phần tử xấu đã đưa ra nhiều luận điệu xuyên tạc trái chiều, bịa đặt, phủ nhận nền kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa của Việt Nam. Các thế lực thù địch, phản động, nhất là phản động lưu vong đã tiến hành các cuộc tọa đàm, hội luận, phát tán các bài viết, video clips lợi dụng các sự kiện “nhỏ lẻ” để xuyên tạc nền kinh tế thị trường của nước ta nhằm mục đích phá hoại chính sách kinh tế Việt Nam; điển hình, ngày 08/8/2024 trang facebook “Chân Trời Mới Media” (thuộc tổ chức khủng bố “Việt Tân” - tổ chức hoạt động chống phá cách mạng Việt Nam một cách quyết liệt và điên cuồng nhất) đã lợi dụng thị trường vàng để xuyên tạc nền kinh tế thị trường của nước ta, chúng tung luận điệu rằng: “Chỉ có mỗi cục vàng mua bán còn chả xong, ngồi đó mà gào đòi công nhận kinh tế thị trường”… Đây là luận điệu bịa đặt trắng trợn không thể chấp nhận được, thể hiện sự thiển cận, kém hiểu biết của chúng đối với một nền kinh tế thị trường thực thụ; mục đích của chúng là nhằm lừa mị quần chúng và phá hoại nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta, hòng làm ảnh hưởng đến quá trình hội nhập và phát triển đất nước. Việc đánh giá nền kinh tế của một quốc gia có phải là nền kinh tế thị trường hay không đều phải căn cứ vào những đặc trưng cơ bản của nền kinh tế đó, chứ không phải là dựa vào một vấn đề nhỏ để đánh giá, quy chụp một cách chủ quan, phiến diện, thiếu tính khách quan, toàn diện. Với những đặc trưng của nền kinh tế nước ta, chúng ta có thể hoàn toàn khẳng định: “Nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”, bởi lẽ nền kinh tế nước ta có đầy đủ các đặc trưng của nền kinh tế thị trường, nhất là những đặc trưng về mục tiêu của kinh tế, về quan hệ sở hữu, cơ cấu kinh tế, cơ chế vận hành và quan hệ phân phối… Bên cạnh đó, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta do toàn thể nhân dân làm chủ, trong đó có sự quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, nhằm mục tiêu cao nhất là “dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh”. Từ thực tiễn công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển, nền kinh tế nước ta đã có những bước phát triển mạnh mẽ và đạt được nhiều thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử to lớn. Như cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”; để có những thành công ấy, cùng với sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước là sự phát huy hiệu quả trong hoạt động, vận hành của mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Những thành tựu trên là minh chứng khách quan nhất, rõ ràng nhất, thuyết phục nhất và tự nó phản bác lại những luận điệu xuyên tạc, phủ nhận nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam của các thế lực thù địch, phản động, phần tử xấu./.
Khi bàn về kinh tế thị trường, có rất nhiều quan niệm khác nhau ở những cấp độ và cách tiếp cận; song chúng ta có thể hiểu, kinh tế thị trường là trình độ phát triển cao của kinh tế hàng hóa, trong đó các yếu tố “đầu vào” và “đầu ra” của sản xuất đều thông qua thị trường. Thuật ngữ kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được khẳng định tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng Cộng sản Việt Nam diễn ra vào năm 2001; đây là sự đột phá trong tư duy và thực tiễn lãnh đạo sự nghiệp đổi mới của Đảng ta, được đúc kết lại trên cơ sở đánh giá và rút ra các bài học lớn qua các kỳ Đại hội Đảng. Ngày nay, đặc trưng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta được khẳng định ngày càng sâu sắc ở những khía cạnh sau: Về mục tiêu xác định phát triển lực lượng sản xuất, xây dựng cơ sở vật chất của chủ nghĩa xã hội, thực hiện dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; có nhiều hình thức sở hữu về tư liệu sản xuất, bao gồm công hữu và tư hữu; về cơ cấu, nền kinh tế nước ta là nền kinh tế nhiều thành phần, trong đó kinh tế nhà ước giữ vai trò chủ đạo, các thành phần kinh tế khác là bộ phận hợp thành của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế; thực hiện phân phối theo kết quả lao động, hiệu quả kinh tế, mức đóng góp vốn và các nguồn lực khác vào sản xuất, dựa trên các nguyên tắc của cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước; vận hành kết hợp giữa cơ chế thị trường với vai trò quản lý, điều hành của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa… Ngày 02/8/2024, Bộ Thương mại Mỹ công bố về việc tiếp tục chưa công nhận quy chế kinh tế thị trường ở nước ta; trước thông tin trên, cùng ngày Bộ Công thương đã có thông cáo bày tỏ rất lấy làm tiếc khi Bộ Thương mại Mỹ ban hành kết luận như trên. Lợi dụng vấn đề này, các thế lực thù địch, phản động, phần tử xấu đã đưa ra nhiều luận điệu xuyên tạc trái chiều, bịa đặt, phủ nhận nền kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa của Việt Nam. Các thế lực thù địch, phản động, nhất là phản động lưu vong đã tiến hành các cuộc tọa đàm, hội luận, phát tán các bài viết, video clips lợi dụng các sự kiện “nhỏ lẻ” để xuyên tạc nền kinh tế thị trường của nước ta nhằm mục đích phá hoại chính sách kinh tế Việt Nam; điển hình, ngày 08/8/2024 trang facebook “Chân Trời Mới Media” (thuộc tổ chức khủng bố “Việt Tân” - tổ chức hoạt động chống phá cách mạng Việt Nam một cách quyết liệt và điên cuồng nhất) đã lợi dụng thị trường vàng để xuyên tạc nền kinh tế thị trường của nước ta, chúng tung luận điệu rằng: “Chỉ có mỗi cục vàng mua bán còn chả xong, ngồi đó mà gào đòi công nhận kinh tế thị trường”… Đây là luận điệu bịa đặt trắng trợn không thể chấp nhận được, thể hiện sự thiển cận, kém hiểu biết của chúng đối với một nền kinh tế thị trường thực thụ; mục đích của chúng là nhằm lừa mị quần chúng và phá hoại nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta, hòng làm ảnh hưởng đến quá trình hội nhập và phát triển đất nước. Việc đánh giá nền kinh tế của một quốc gia có phải là nền kinh tế thị trường hay không đều phải căn cứ vào những đặc trưng cơ bản của nền kinh tế đó, chứ không phải là dựa vào một vấn đề nhỏ để đánh giá, quy chụp một cách chủ quan, phiến diện, thiếu tính khách quan, toàn diện. Với những đặc trưng của nền kinh tế nước ta, chúng ta có thể hoàn toàn khẳng định: “Nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”, bởi lẽ nền kinh tế nước ta có đầy đủ các đặc trưng của nền kinh tế thị trường, nhất là những đặc trưng về mục tiêu của kinh tế, về quan hệ sở hữu, cơ cấu kinh tế, cơ chế vận hành và quan hệ phân phối… Bên cạnh đó, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta do toàn thể nhân dân làm chủ, trong đó có sự quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, nhằm mục tiêu cao nhất là “dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh”. Từ thực tiễn công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển, nền kinh tế nước ta đã có những bước phát triển mạnh mẽ và đạt được nhiều thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử to lớn. Như cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”; để có những thành công ấy, cùng với sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước là sự phát huy hiệu quả trong hoạt động, vận hành của mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Những thành tựu trên là minh chứng khách quan nhất, rõ ràng nhất, thuyết phục nhất và tự nó phản bác lại những luận điệu xuyên tạc, phủ nhận nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam của các thế lực thù địch, phản động, phần tử xấu./.
Các chủ thể chính của kinh tế thị trường
Một nền kinh tế thị trường sẽ có 6 chủ thể chính, mỗi chủ đều có những nhiệm vụ và vai trò riêng để đảm bảo hoạt động thị trường được diễn ra suôn sẻ và hiệu quả. Dưới đây là các vai trò của từng chủ thể:
Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự ổn định và phát triển của nền kinh tế thị trường trong các chức năng cơ bản như:
Nhà cung cấp là chủ thể quan trọng trong nền kinh tế thị trường, có vai trò quyết định đến sự phát triển kinh tế, thúc đẩy sản xuất và cải thiện đời sống của người dân. Nhà sản xuất sẽ sử dụng vốn, lao động và nhiều yếu tố khác để tạo ra sản phẩm/ dịch vụ và trực tiếp cung cấp sản phẩm/dịch vụ cho thị trường.
Một số vai trò của nhà cung cấp có thể kể đến như:
Đây là một trong chủ thể quan trọng trong nền kinh tế thị trường, họ là người trực tiếp tạo ra nhu cầu và quyết định có nên mua sản phẩm/dịch vụ hay không. Điều này tác động đến quá trình sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy sự cạnh tranh và nâng cao chất lượng sản phẩm/dịch vụ.
Ưu điểm của nền kinh tế thị trường
Nền kinh tế thị trường có nhiều ưu điểm so với các hệ thống kinh tế khác. Đầu tiên, nó thường được coi là hệ thống kinh tế tạo ra nhiều cơ hội cho việc kinh doanh và đầu tư, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Hệ thống kinh tế thị trường cũng thường có khả năng thích nghi với các biến động trong nhu cầu và công nghệ, và đây là lý do tại sao nó được xem là một hệ thống linh hoạt và động lực.
Ngoài ra, nền kinh tế thị trường có xu hướng tạo ra nhiều lựa chọn sản phẩm và dịch vụ cho người tiêu dùng, và đây là điều rất quan trọng trong việc giúp đưa nền kinh tế phát triển. Hệ thống kinh tế thị trường cũng thường được coi là có khả năng tạo ra tài sản và tăng trưởng kinh tế nhanh hơn so với các hệ thống kinh tế khác.
Quy luật chi phối kinh tế thị trường doanh nghiệp cần biết
Sau khi đã hiểu về kinh tế thị trường là gì, doanh nghiệp cần xác định quy luật chi phối đến nền kinh tế thị trường để đưa ra những hoạch định chính xác trong các hoạt động sản xuất kinh doanh và cải thiện mối quan hệ với khách hàng. Dưới đây là những quy luật ảnh hưởng đến nền kinh tế thị trường:
Theo quy luật giá trị, mỗi giá trị của hàng hóa, dịch vụ sẽ được xác định bởi lực lượng lao động sản xuất. Đồng thời, giá cả của sản phẩm/dịch vụ sẽ được thị trường định giá chứ không phải là người bán hoặc người mua. Qua đó, quy luật giá trị đã giúp doanh nghiệp giải thích sự biến động của giá cả trên thị trường, đặc biệt là những biến động không đồng đều giữa các sản phẩm.
Yếu tố cạnh tranh là điều không thể tránh khỏi trong nền kinh tế thị trường. Để thành công trong công tác bán hàng, doanh nghiệp cần xác định rõ lợi thế của sản phẩm/dịch vụ mà mình cung cấp để đưa ra những chiến lược kinh doanh phù hợp. Một số người bán sẽ làm giảm giá hàng hóa để mang lại lợi ích cho người mua. Trong khi đó, người mua sẽ làm giá hàng hóa tăng lên, tạo sự thuận lợi cho người bán.
Đây là hai hoạt động gắn liền và có sự tác động lẫn nhau. Trong đó, cung là hoạt động sản xuất, cung cấp hàng hóa; cầu là nhu cầu sử dụng hàng hóa và khả năng chi trả của người tiêu dùng.
Trong nền kinh tế thị trường, nguyên tắc cung cầu sẽ được điều chỉnh một cách tự động. Nếu cung hoặc cầu có sự thay đổi, giá cả cũng sẽ thay đổi theo để đảm bảo sự cân bằng và ổn định của thị trường. Ngoài ra, gia tăng về nhu cầu cũng là dấu hiệu cho thấy sự phát triển về kinh tế, đồng thời tạo ra sự thay đổi đáng kể trong hoạt động sản xuất và sử dụng nguồn lực.
Nhìn chung, việc dự đoán và phản hồi đúng với các thay đổi trong cung cầu là điều cần thiết để doanh nghiệp duy trì lợi nhuận, tránh bỏ lỡ các cơ hội cạnh tranh.
Quy luật giá trị thặng dư là nguyên tắc quan trọng trong nền kinh tế thị trường, giúp doanh nghiệp và người tiêu dùng hiểu rõ về cách sản xuất và phân phối giá trị sản phẩm/dịch vụ. Theo quy luật, giá trị sản phẩm sẽ không chỉ bao gồm giá trị của nguyên vật liệu sản xuất mà còn bao gồm giá trị về lao động thặng dư.
Bất cứ hoạt động kinh doanh nào, người bán cũng sẽ nhận lại giá trị thặng dư so với giá trị hàng hóa để chi trả cho các chi phí ban đầu, tái sản xuất và sinh lời. Thông qua quy luật giá trị thặng dư, doanh nghiệp sẽ hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa người cung cấp hàng hóa và người lao động, phân cấp và bình đẳng trong xã hội và sự biến động trong quá trình sản xuất.
Trong nền kinh tế thị trường, tiền tệ lưu thông đại diện cho sức mua và tổng số hàng hóa/dịch vụ đại diện cho sức bán. Sức mua của dòng tiền lưu thông phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, chẳng hạn như: Tỷ lệ lạm phát, lãi suất ngân hàng, biến động kinh tế…Đặc biệt, quy luật lưu thông tiền tệ sẽ ảnh hưởng đến lãi suất và giá cả cũng như thị trường tài chính, bao gồm thị trường chứng khoán và thị trường ngoại hối.
Ngoài ra, điều tiết lạm phát cũng là một trong những mục tiêu quan trọng của quy luật lưu thông tiền tệ. Nếu tiền tệ lưu thông gia tăng quá mức, có thể dẫn đến lạm phát và ngược lại. Vì vậy, chính phủ và các ngân hàng trung ương đã áp dụng các công cụ quản lý chính sách tiền tệ để duy trì mức lạm phát ổn định.
Như vậy, 1C Việt Nam đã cùng quý doanh nghiệp khám phá về khái niệm kinh tế thị trường là gì, phân loại chủ thể và các quy luật chi phối kinh tế thị trường. Có thể thấy, việc hiểu rõ về kinh tế thị trường sẽ giúp doanh nghiệp và người tiêu dùng thực hiện tốt công việc, nâng cao hiệu quả kinh tế và hạn chế những tác động xấu của kinh tế thị trường đối với hoạt động kinh doanh. Nếu quý doanh nghiệp có thêm thắc mắc nào, vui lòng liên hệ đến hotline 0247.108.8887 để được tư vấn!
